A janë të përgaditur shqiptarët e Luginës së Preshevës për shpalljen e pavarësisë ?

Shkruan: Nehat Hyseni

Pamundësia dhe paaftësia e shtetit të ri të Republikës së Kosovës, që së bashku me EULEX-in dhe KFOR-in, për t’iu përgjigjur sfiduesëve të shtrierjes së sovranitetit të plotë shtetërorë në atë pjesë të territorit të vet, krijon frustrime dhe irriton pa masë opinionin kosovarë, por edhe atë mbarëshqiptarë. “Kundërpërgjigja” nga Lugina e Preshevës, se edhe shqiptarët do ta shpallin pavarsinë e vet, disi i “çliron” ata nga ky ankth. Me formimin e Këshillit Nacional, shqiptarët e Luginës së Preshevës janë përgatitur edhe institucionalisht që t’i përgjigjen të gjitha sfidave politike të kohës,duke pasur të drejtën morale dhe institucionale që të marrin vendime në emër të popullatës shqiptare të Luginës së Preshevës.

Në vigjilie të kremtimit të  99-të vjetorit të shpalljes së pavarsisë së Shqipërisë, ose Festës së Flamurit, sidomos pas deklarimit të njërit nga përfaqsuesit e serbëve të veriut të Kosovës, z. Oliver Ivanoviq se “do ta shqyrtojnë mundësinë për shpalljen e pavarsisë së serbëve të veriut të Kosovës”, është aktualizuar nga kryetari i PDSH-së, z. Ragmi Mustafa se edhe shqiptarët e Luginës së Preshevës  do t’i kundërpërgjigjeshin atyre, duke shpallur pavarsinë e Luginës së Preshevës nga Serbia.

Kjo deklaratë e z. Mustafa bëri jehonë në mediet dhe në opinionin mbarëshqiptar, duke hasur në mbështetje të atykëtushme të opinionit dhe disa medieve të shkruara në Kosovë, se  ja “edhe shqiptarët e Luginës po u kundërpërgjigjen serbëve me të njetën masë”, duke krijuar një satisfaksion dhe”balancë” midis veprimit të rebeluar dhe jashtë institucional të serbëve të veriut të Kosovës, me “kundërveprimin” e menjëhershëm të shqiptarëve në Luginë. 

Me këtë rast,  pamundësia dhe paaftësia e shtetit të ri të Republikës së Kosovës, që së bashku me EULEX-in dhe KFOR-in, për t’iu përgjigjur( me forcë) sfiduesëve të shtrierjes së sovranitetit të plotë shtetërorë në atë pjesë të territorit të vet, krijon frustrime dhe irriton pa masë opinionin kosovarë, por edhe atë mbarëshqiptarë. Dhe në këtë kontekst, “kundërpërgjigja” nga Lugina e Preshevës, se edhe shqiptarët do ta shpallin pavarsinë e vet, disi i “çliron” ata nga ky ankth. Pra, vepron si një “relaksues” shpirtërorë i  shqiptarëve në përgjithësi, si dhe të kosovarëve në veçanti.

Mirëpo, nga zëvendëskryeministri i Kosovës, z. Hajredin Kuçi na erdhi porosia: “nuk bëhet politikë me inercion”! Kjo dmth. se nuk bëhet politikë duke shikuar se çfarë po bëjnë serbët e Kosovës dhe ne ta kopjojmë veprimin e tyre, duke vepruar njësoj në Luginë! Natyrisht, duke kursyer vehten që të mos e “mundojmë fare kokën” se çfarë duhet të bëjmë ne në Luginë, sepse mjafton që vetëm t’i imitojmë serbët e veriut të Kosovës. Dhe pikërisht këtë e bëri z. Mustafa.

Por, shtorhet pyetja: A thua vallë, sa janë të gatshëm shqiptarët e Luginës për një gjë të tillë?

Shikuar sipas gjendjes së deritanishme, shqiptarët e Luginës së Preshevës, përveç ndonjë deklarate aty këtu, e ndonjëra prejt tyre edhe më e “zjarrtë” dhe  më“patriotike”, zor se mund të konstatojmë ndonjë veprim konkret në terren, që do të vente ndonjë shenjë barazimi, apo si është bërë modë të thuhet, se ka vendosur “reciprocitet” veprimi dhe balance me serbët e Kosovës. Sepse, derisa serbët e Kosovës kanë sfiduar deri në ekstrem sovranitetin e shtetit të Kosovës, duke djegur doganat, dike mos lejuar funksionimin e gjykatave, të policisë, si dhe kohëve të fundit, as të KFOR-it, me vendosjen e barrikadave, etj. Ndërkaq, shqiptarët e Luginës së Preshevës nuk e kanë bërë asnjërin nga këto veprime. Atëherë, shtrohet pyetja, sa realisht shqiptarët e Luginës janë të gatshëm për shpalljen e pavarsisë nga Serbia? Sigurisht se është vështirë të jipet një përgjigje afirmative.

Por, megjithatë, shqiptarët e Luginës së Preshevës, duke i falemnderuar vizionit të tyre largpamës, kanë dëshmuar se janë të denjë që t’i dalin zot interesave të veta kombëtare e njerëzore. Sepse, ata qysh në vitin 1992, më 1 dhe 2 mars organizuan Refrendumin pë Autonomi Politike e Territoriale, me të drejtë bashkimi me Kosovën. Ky ishte deklarim i parë i vullnetit politik të shqiptarëve të Luginës, që paraqet bazë të veprimit politik të të gjitha subjekteve politike shqiptare që veprojnë në këtë trevë.

Gjithashtu, konflikti i armatosur i vitit 2000-2001 dëshmoi faktin se shqiptarët e Luginës së Preshevës, në momentin që u rrezikohet ekzistenca e vet në këto troje, dijnë t’i dalin zot pragut të shtëpisë dhe vatanit duke organizuar mbrojtjen e “pragut të shtëpisë”  edhe me armë në dorë, bile edhe duke e flijuar edhe jetën e vet. Dhe shqiptarët ishin unikë dhe të paluhatshëm në këtë drejtim, duke u bashkuar edhe “krahu i luftës” edhe “faktori politik”, si një trup i vetëm.

Mirëpo, për veprim unik të shqiptarëve të Luginës, rethanat e kohës shtruan domosdoshmërinë e formimit të një institucioni të përbashkët veprimi të të gjithë shqiptarëve të Luginës. Kjo na doli si një sfidë e madhe, e cila vështirë tejkalohej, meqë ballafaqohej me  parcializimin dhe grupëzimin e veprimit politik të tyre në shumë subjekte politike, të cilat shtoheshin si “këpurdhat pas shiut”. Ambiciet individuale të “liderëve” ishin pengesë e madhe, e cila e mbajti peng krijimin e këtij institucioni të përbashkët organizativ e përfaqsues të tyre, vite me radhë. U organizuan tubime e këshillime të ndryshme, por kot. Sepse, nuk mund të gjendej “formula” e cila do t’i plotësoj të gjitha ambiciet karrieriste të tyre.

Në qershor të vitit 2010, më në fund, edhepse me mosunitet të subjekteve poltike: duke qenë dy parti politike “PËR” dhe tri “KUNDËR(në mesin e të cilëve edhe partia e Ragmi Mustafës), në zgjedhjet e drejtpërdrejta dhe të lira, popullata e Luginës së Preshevës me dalje masovike prej 56,70%, pothuajse në mënyrë plebishitare u deklarua “PËR”formimin e Këshillit Nacional të shqiptarëve të Luginës, duke tejkaluar bllokadat e pafundshme partiake dhe ambiciet e liderëve të tyre përçarës.

Me formimin e Këshillit Nacional, shqiptarët e Luginës së Preshevës janë përgatitur edhe institucionalisht që t’i përgjigjen të gjitha sfidave politike të kohës,duke pasur të drejtën morale dhe institucionale që të marrin vendime në emër të popullatës shqiptare të Luginës së Preshevës: në Preshevë, Bujanoc e Medvegjë, por edhe për të gjithë shqiptarët që jetojnë në Serbi.

Andaj, mund të konkludojmë se tani shqiptarët e Luginës së Preshevës janë të përgatitur edhe politikisht, por edhe institucionalisht që të marrin vendime të rëndësishme në emër dhe në interes të popullatës së kësaj treve, pa kurrëfarë “inercioni”apo inati. Përkundrazi, vendimet e tyre do të merren konform interesave historike të shqiptarëve të Luginës, në momentumin dhe kohën e duhur, duke u udhëhequr sipas parimit të reciprocitetit me serbët e Kosovës, Referendumit dhe Platformës politke,  që i kanë miratuar të gjitha partite politike të shqiptarëve të Luginës së Preshevës.